Opvoeden in het digitale tijdperk – blog door Marije Lagendijk

Hoe was het vandaag op school? Je gaat met je kind in gesprek over wat er goed ging of wat er niet leuk was. Tot zover niks nieuws, toch?

Hoe was het vandaag online? Stel je die vraag weleens? En zo nee: waarom niet? Vreemd toch?

Als je kind van huis gaat, vraag je waar je kind naartoe gaat en bij wie het gaat spelen. En bij een eerste speelafspraak maak je eerst even kennis met de vader of moeder van het andere kind. Heel vanzelfsprekend, toch?

Mijn moeder zei vroeger altijd: ‘Als je buiten speelt en iemand vraagt of je mee wilt gaan, dan kom je dat eerst even tegen me zeggen en vragen of het goed is. Nooit zo maar met iemand mee gaan. Ik wil weten waar je bent!’ En zo waren er nog wel meer afspraken. Als kind vond ik dat maar irritante regels. Toch gaf het mij de vrijheid om alleen buiten te spelen, met mensen te praten en zelf op ontdekking uit te gaan. Mijn ouders stelden duidelijke kaders en daarbinnen was ik vrij.

Wees nieuwsgierig

Opvoeden in het digitale tijdperk zet je als ouder voor nieuwe uitdagingen. Vraagstukken waar je zelf nog niet mee te maken gehad hebt. Het ontbreekt ons aan voorbeelden uit onze eigen jeugd.

Je hoort en leest veel verschillende en zelfs tegenstrijdige verhalen over hoe je je kind mediawijs op moet voeden. Je ziet door de bomen het bos niet meer en eigenlijk doe je maar wat.

Is dat erg? Nee! Zomaar wat doen is altijd beter dan niks doen! Realiseer je dat opvoeden in het digitale tijdperk in basis niet veel anders is dan ‘gewoon’ opvoeden. De kern van ‘mediawijs opvoeden’, zit hem in de begeleiding die je je kinderen biedt in hun online ontdekkingstocht. Stel vragen, wees nieuwsgierig, weet wat ze doen en weet hoe de populaire apps werken.

Afschermen en beschermen

Je kunt je kind niet van alles afschermen. Kinderen leren juist hoe ze zich ‘moeten’ gedragen op het moment dat ze een (lastige) situatie tegenkomen en er een volwassene is die ze helpt, ondersteunt, met ze praat en dingen uitlegt. Kinderen hebben behoefte aan iemand die ze richting en duiding geeft. Zo gaat het ook met mediawijsheid. Stel je voor: je hebt een internetfilter om eventuele nare beelden af te schermen. Fijn, nu ziet je kind in ieder geval geen nare beelden meer. 

En dan: op weg van school naar huis passeer je met de auto een gruwelijk ongeluk. Beelden die eigenlijk niet geschikt zijn voor kinderen. Of je kinderen zijn nog beneden op het moment dat het achtuur journaal opent met een heftig onderwerp. Je kinderen zien het, schrikken er van, stellen er vragen over, zijn nieuwsgierig. Wat doe je dan?

Dan leg je uit wat ze zien en je stelt ze gerust. Je praat er over, je vraagt wat het met ze doet en je biedt voor het slapengaan nog een luisterend oor als je kinderen onverhoopt niet kunnen slapen.

Ga in gesprek

Zorg dat het normaal wordt om te praten over wat jullie als gezin online meemaken, bespreek wat dat met jullie doet en grijp situaties in de media aan om het gesprek te openen.

Afgelopen Koningsdag werden er via sociale media veel nare berichten geschreven over het uiterlijk van prinses Amalia. Grijp zo’n situatie aan om met je kinderen te praten over wat er online gebeurt. Wat vinden ze van dit soort berichten, hoe zou het voor Amalia zijn om deze berichten te lezen, waarom zouden mensen zulke berichten schrijven? Uit zulke gesprekken krijg je informatie over hoe je kinderen zich online gedragen en welke normen en waarden zij daarin hanteren.

Dus als ik praat met mijn kind over (sociale) media is dat genoeg? Nee, er is meer nodig. Stel grenzen, geef kaders. Wees duidelijk over wanneer je kind online mag, hoe lang, wat hij dan mag doen en wat niet. En geef zelf natuurlijk het goede voorbeeld.

Ik daag je uit

Wil je graag vaker met je kinderen praten over het online gedrag binnen jullie gezin? Ik daag je uit voor een leuke gezinschallenge:

Elk gezinslid met toegang tot een tablet of smartphone maakt een week lang elke dag 1 foto van wat hij/zij online meemaakt. Na een week kiezen jullie een moment om alle foto’s te bekijken en elkaar te vertellen over wat je online gedaan hebt. Wat vond je leuk of niet leuk? De maker van de leukste, gekste en/of origineelste foto is de winnaar. De winnaar hoeft die week een vervelend klusje niet te doen. Je kunt, als je het leuk vindt, de winnende foto via Instagram met mij delen, gebruik dan de hashtag #mijnkindmediawijs. Gebruik je liever geen sociale media, maar wil je toch jullie verhaal delen? Mailen mag ook: marije@lagendijk-empowering.nl Ik ben benieuwd naar jullie verhalen! Veel plezier!

Door: Marije Lagendijk, pedagoog, mediacoach en kindercoach bij Lagendijk-Empowering.

Marije Lagendijk gaf 17 april jl. een workshop Mediawijsheid op één van de inspiratieavonden bij Ska Kinderopvang.